Opbouwschema: start 10 – 25 mg a.n., op te hogenmet 10 – 25 mg per 3 – 7 dagen tot gemiddeld 50 mg per 24 uur, max. 100mg/24uur, ouderen
– Alternatieven: nortriptyline (Nortrilen®),
doxepine (Sinequan ®), clomipramine (Anafranil ®)
– duloxetine (Cymbalta ®), start 60 mg,
na 1 – 2 weken ophogen, max. 120 mg/24 uur
– venlafaxine (Efexor ®), start 37,5 mg,
– gabapentine (Neurontin®): 3 dd 300 –1200 mg
Opbouwschema: dag 1: 300 mg, dag 2: 2dd 300
mg, dag 3: 3dd 300 mg, dag 4 –14: 900 –1800
mg/24 uur, vanaf dag 14: 1800 –3600 mg/24 uur [1]
– pregabaline (Lyrica ®) start met 150 mg/24 uur in
2 tot 3 doses, indien nodig elke 3 – 7 dagen
– Regionaal consultatieteam palliatieve
– Sittard-Geleen, Orbis Medisch Centrum
Gebruik van methadon of esketamine (Ketanest-S®)
bij (ernstige) refractaire neuropathische pijn in
overleg met pijnspecialist/consulent palliatieve zorg.
Bij onvoldoende resultaat overleg met pijn -
specialist/consulent palliatieve zorg.
Voor de landelijke richtlijn Pijn bij kanker zie www.oncoline.nl
1] bij nierinsufficiëntie en ouderen (> 60 jaar) lager doseren
Behandelen met fentanyl oromucosaal stick
(Actiq®). Starten met 400 µg; max. 6x/24 uur.
– paracetamol 3000 – 4000 mg/24 uur in 3 – 4 doses,
Bij ouderen en cachectische patiënten starten
getitreerd, op geleide van de pijnklachten.
– diclofenac (Voltaren®) 75 –150 mg/24 uur
– ibuprofen (Brufen®) 1200 – 2400 mg/24 uur
– Bij gebruik van opioïden altijd preventief
laxantia voorschrijven, bij voorkeur een macrogol/
– naproxen (Naprosyne®) 500 – 1000 mg/24 uur
lactulose en/of (kortdurend) een sennapreparaat.
– Opioïden kunnen misselijkheid veroorzaken,
die meestal na enkele dagen verdwijnt. Dit kan
– meloxicam (Movicox®) 7,5 –15 mg/24 uur
(Primperan®) 3 dd 10 mg oraal of 3 dd 20 mg
rectaal, of haloperidol (Haldol ®) 2– 3 dd 1 mg
– celecoxib (Celebrex®) 200 – 400 mg/24 uur
* In uitzonderlijke gevallen kan het noodzakelijk zijn om de pleister
– Bij patiënten ouder dan 70 jaar en/of bij
cachectische patiënten met een lagere dosis
Voor alle NSAID's geldt een (relatieve) contra-indicatie
bij patiënten met cardiovasculaire problematiek en
Startdosering na non-opioïd: 30 mg morfine- equivalent
Voor niet-selectieve NSAID's geldt een contra-indicatie
Voor het wijzigen van toedieningsvorm of van
Indien opioïdrotatie wordt toegepast in verband
voor patiënten met maagproblematiek (in de voor -
preparaat dient men rekening te houden met de
met ’intolerantie/bijwerkingen’: neem dan
relatieve sterktes c.q. de biologische beschik baarheid
75% van de voorafgaande equivalente 24 uurs
van de verschillende middelen (zie tabel).
Gebruik van methadon in overleg met pijnspecialist/
In geval van opioïdrotatie bij ‘onvoldoende
analgetisch effect’, kan een equivalente dag -
Het verdient aanbeveling fase 2 bij pijn door kanker
dosering worden gegeven. Indien nodig kunt u
altijd een consulent palliatieve zorg raadplegen.
Behandelen met een kortwerkend, sterk opioïd.
De dosis bedraagt 10 –15 % van de 24-uurs dosis
per gift, zo vaak als nodig is tot 6x/24 uur
Invasieve pijnbestrijding overleg met de regionale
De medicijnen uit fase 1 gecombineerd met een
NB. Bij voorkeur van preparaat met hetzelfde
polikliniek pijnbestrijding (bv. coeliacus blokkade,
spinale katheter, chordotomie etc.).
Y. Kalisky a,*, C. Labbe a, K. Waichman a,b, L. Kravchik a, U. Rachum a,a ‘‘Arava’’ Laser Laboratory, Rotem Industrial Park, D.N. Arava, Mishor Yamin 86800, Israelb Laser Department, NuclearResearch Centre Negev, P.O. Box 9001, Beer Sheva 89140, Israelc Crystal Laboratory, Shanghai Institute of Optics and Fine Mechanics, Chinese Academy of Sciences,Received 29 June 2001; received i
Formulaire de consentement du patientÉchange du cristallin (avec insertion de lentilles intraoculaires)Dans la grande majorité des cas, l’échange du cristallin (EC) rend une personne moins dépendante de ses lunettes et de ses lentilles cornéennes. Pour être admissible à l’EC, vous devez :1. Avoir approximativement 35 ans ou plus; 2. Être un mauvais candidat pour la chirurgie au lase