Klant-product-trouw

Denk aan het milieu. Denk na voor je print! U bent geen klant, maar een product
Door: redactie
18-5-12 - 14:40 afp.
Facebook, dat vandaag naar de beurs gaat, heeft zijn succes te danken aan u, de
gebruiker. Waarom zijn we zo massaal actief op het sociale netwerk?
Wat als Facebook er een dag uit zou liggen? Dan zouden we als gekken over straat lopen meteen megafoon om al erlei persoonlijke feiten met elkaar te delen. "Ik heb net badparels gekocht.
Wat wordt dat zálig", zegt een man. "Vind ik leuk", roept een voorbijganger.
Het is een treffende sketch van het humoristische Vlaamse programma 'Wat als'. Als je bedenktwat wij al emaal via Facebook de ether in sturen: vakantiefoto's, onze vriendenkring, plotselingegedachten, onze favoriete film. Vraagt iemand zich al af waarom eigenlijk? Het sociale netwerk, dat vandaag naar de beurs gaat, heeft wereldwijd inmiddels zo'n 900miljoen gebruikers. Daarmee is menig voorganger - zoals Myspace en Hyves - voorbijgestreefd. En Facebook heeft dat succes vooral te danken aan u, de gebruiker.
'The Facebook Wal ' is een schoolbord op het Facebook hoofdkantoor waarop medewerkersteksten kunnen zetten. afp.
Maar voor een verhaal over Facebook moet eerst een misverstand de wereld uit wordengeholpen: u bent als gebruiker niet de klant. U bent het product.
Dat zit zo: Facebook verdient het meeste van zijn geld aan de profielgegevens van diemiljoenen accounts. Zo kunnen marketeers bij Facebook een specifieke doelgroep uitkiezen. Zekunnen zeggen: ik wil gericht adverteren bij mannen tussen de 20 en 35 jaar, die hoogopgeleidzijn en van snel e auto's houden. Facebook weet aan de hand van de profielen, destatusupdates en het klikgedrag precies wie dat zijn.
Ook verdient Facebook geld aan de applicaties die via de site kunnen worden gebruikt, zoalsInstagram om foto's te bewerken. Na aanmelding met een Facebookaccount krijgt datprogramma niet al een die gegevens, maar ook die van al e Facebookvrienden van dat profiel.
Profielgegevens als handelswaar dus.
Een volgende denkfout wat het medium betreft: Facebook is gratis. Ja, iedereen kan zonder tebetalen een profiel aanmaken, foto's delen en met vrienden chatten. Maar betalen doe je alsgebruiker zeker wel: met diezelfde persoonsgegevens. Het derde misverstand is volgensinternet-journalist Peter Olsthoorn, die onlangs het boek 'De macht van Facebook' schreef, dathet bedrijf de persoonsgegevens verkoopt. De gegevens worden echter wel degelijk gedeeld.
En je kunt je afvragen of er een verschil is.
Zo veel mogelijk informatie verzamelen
Het is voor buitenstaanders moeilijk te achterhalen wat er al emaal op de servers van het in
Californië gevestigde bedrijf opgeslagen staat. Maar duidelijk is dat Facebook een slim
geautomatiseerd systeem heeft om zoveel mogelijk over de gebruikers te verzamelen. Welke
interesses heeft iemand? Op welke momenten gebruikt hij Facebook? Wie zijn de vrienden en
welke vriendschapsverzoeken wijst hij af?
Dat je als gebruiker niet de klant bent maar het product, geeft je wel een zekere macht. Zonderproducten heeft het bedrijf niets meer te verkopen. Gebruikers hebben tot nu toe echterverbazingwekkend weinig hun tanden laten zien, vindt Rudy van Belkom. Als imagodeskundigedoet hij onderzoek naar de gevolgen van nieuwe media op de consument. "Als je een overzicht bekijkt van de privacy-instel ingen van Facebook, zie je dat die vanaf 2004 steeds minderbeschermd zijn. Stond eerst het belang van de gebruiker nog centraal, nu wint het belang vande adverteerder steeds meer terrein." Van Belkom herinnert zich één moment dat Facebook toegaf aan de druk van de gebruikers.
Dat begon bij de student Max Schrems uit Wenen. Hij wilde van Facebook weten welkepersoonsgegevens het bedrijf van hem had: het bleken ruim 1200 A4tjes aan informatie te zijn.
Andere gebruikers klopten bij Facebook aan met hetzelfde verzoek. En dat leidde na officiëleklachten bij privacywaakhonden tot het aanpassen van Facebook's privacybeleid. Zo werd hetrecht op inzage van de opgeslagen gegevens vastgelegd en werden de privacyregelsduidelijker beschreven.
Privacy is dood
Tenminste, dat waren de afspraken. De praktijk blijkt toch anders. Zo probeerde journalist
Olsthoorn tevergeefs zijn opgeslagen persoonsgegevens van Facebook te krijgen. Ook worden
de privacyinstel ingen volgens Van Belkom regelmatig veranderd zonder dat de gebruikers
daarvan actief op de hoogte worden gesteld. De vraag is ook wat je kunt verwachten van een
bedrijf waarvan de oprichter privacy niet zo belangrijk vindt. Mark Zuckerbergs beroemdste
woorden luiden: "Privacy is dead, get over it." Dat je privacy hebt, kun je wel schudden, leg je er
maar bij neer.
Terug naar de waaromvraag. Waarom gebruiken wij zo massaal Facebook en zijn wij daarmeebereid al erlei persoonlijke gegevens af te staan? Ondanks de steeds geringereprivacybescherming, groeit het aantal gebruikers van het medium nog steeds. Inmiddelshebben 7,3 miljoen Nederlanders een account. Dat is meer dan de helft van de bevolking diehet medium kan gebruiken (een Facebookaccount aanmaken kan pas vanaf dertien jaar).
De deskundigen zijn het er unaniem over eens: we doen het omdat we geen idee hebben.
Weten de mensen die op Facebook zitten om de foto's van hun (klein)kinderen te kunnenbekijken dat zij met een klik op de 'vind ik leuk'-knop niet al een aan hun familie laten zien datze de foto's waarderen? Het is ook een aanvul ing van de Facebook-database.
Maar bij de intensieve gebruikers is er net zo goed onwetendheid. Olsthoorn: "We gaan voorgemakzucht. En Facebook speelt daar handig op in. Met het resultaat dat er in Californië zo'n1500 jongens en meisjes zitten die ons sociale gedrag coderen. Het is normaal geworden datwe al es delen. We zetten er geen vraagtekens meer bij." Facebook is overal
Facebook is niet al een een grootmacht op internet, het medium is volgens Olsthoorn
doorgedrongen tot het dagelijks leven. Hoe vaak wordt dat bekende duimpje omhoog van de
'vind-ik-leuk-knop' niet gebruikt in reclames? En een uitnodiging voor een feestje in de
brievenbus? Nee hoor, dat gaat in veel geval en via de 'evenementen' op het sociale medium.
Naast mensen die geen idee hebben wat Facebook al emaal met onze gegevens doet, zijn erook genoeg die het niets kan schelen, denkt Rudy van Belkom. "Zolang zij gratis gebruikkunnen maken van het sociale netwerk, vinden ze het wel prima dat er geld aan ze wordtverdiend. Het eigenbelang telt zwaarder." De Vlaamse socioloog Ben Caudron, die publiceert over de relatie tussen mensen en hun technologieën, wijt het massale Facebookgebruik aan een aantal grotere trends in desamenleving. Eén daarvan noemt hij 'culturele stupiditeit', wat volgens hem niets te maken heeftmet opleidingsniveau of IQ. Het is de algehele houding in de maatschappij dat we vooral niet teveel nadenken bij wat we doen. Het bewijs volgens hem: de topvijftig van populairste Youtube-filmpjes. "Grote kans dat daar iemand onderuitgaat, of een domme stunt uithaalt. Maar zit erook iets bij waar mensen iets van kunnen leren?" Sociale druk
Bovendien geldt er voor het sociale netwerk een bekend sociologisch fenomeen: hoe meer
mensen er gebruik van maken, hoe groter de druk om het ook te doen. De grootschalige
overloop van het Nederlandse Hyves naar Facebook is daar een voorbeeld van: als al je
vrienden zich op een bepaalde site bevinden, heeft het weinig zin om vriendloos ergens anders
rond te hangen. "Niemand heeft je met een pistool tegen je hoofd verplicht een account aan te
maken", zegt Caudron. "Maar de sociale druk moet je ook niet onderschatten."
Facebook weet ons bovendien steeds afhankelijker van zich te maken, stelt Van Belkom. Hetbedrijf is overal op internet aanwezig. "Tegenwoordig kun je al een nog muziek luisteren via desite Spotify als je bent ingelogd met een Facebookaccount. En op veel sites kun jetegenwoordig al een nog een reactie achterlaten met je Facebookprofiel." Maar is die afhankelijkheid van het sociale medium erg? We kunnen er zijn wie we graag wil enzijn. We kunnen er weer contact opnemen met oude bekenden. We hebben online tweehonderdvrienden, terwijl we er in het echte leven drie hebben. Is Facebook niet ook gewoon leuk? Hoewel de gevolgen misschien niet direct zichtbaar zijn, waarschuwen Van Belkom en Caudronvoor de afhankelijkheid. Zo beseffen we volgens Van Belkom nog niet wat onlineprivacyschending betekent. "Vergelijk het met een situatie op straat: ik laat een papiertje achtermet mijn naam en rekeningnummer, is het erg als iemand dat vindt? Dat ligt er aan wie hetbriefje vindt en wat die persoon nog meer van mij weet. Het is vooral de grote hoeveelheidpersoonlijke gegevens in iemands handen die je kwetsbaar maakt." Volgens Caudron moeten we af van het 'ouderwetse' idee dat wie om privacy geeft, iets teverbergen heeft. "Dat denk je tot je de gevolgen ondervindt van je privacyteloorgang op internet.
Bijvoorbeeld als je op een sol icitatiegesprek te horen krijgt dat je ongeschikt bent voor defunctie omdat je volgens je Facebookprofiel vaak aan comazuipen doet." "Ik ben geen oude zeur", gaat hij verder. "Ik pleit ook niet voor het verbannen van sociale mediauit de maatschappij. Maar we moeten ons wel bewust worden wat de maatschappelijke kostenzijn. Ik vind het prima om die te betalen. Maar dan moeten we ze wel eerst begrijpen. Leert degeneratie die opgroeit met sociale media bijvoorbeeld nog wel in het dagelijks leven met socialecontacten om te gaan? En kennen ze de gevaren van het publiceren van foto's van zichzelf inuitdagende poses?" Scholing
Om mensen bewuster te maken van hun acties op sociale netwerken, is er dringend scholing
nodig, vindt Caudron. "We leren kinderen toch ook deelnemen aan het verkeer?"
De verwachting is dat het voor Facebook met het oog op de beursgang nog belangrijker wordtom geld te verdienen. Aandeelhouders zul en rendement wil en zien. Olsthoorn berekende dat om geld te verdienen. Aandeelhouders zul en rendement wil en zien. Olsthoorn berekende datFacebook in 2011 drie euro per gebruiker verdiende. Volgens Van Belkom is het socialemedium nu al bezig die inkomsten te verhogen. Zo kondigde het bedrijf vorige week eenapplicatiecentrum aan, waar naast programma's als Spotify en Instagram, ook betaalde apps tekrijgen zijn.
Het is afwachten of de drang naar geld verdienen ook gevolgen heeft voor depersoonsgegevens van de 900 miljoen gebruikers. Daarbij is het belangrijk om één ding tebeseffen, benadrukken de deskundigen: zoals het de gebruikers zijn die Facebook groothebben gemaakt, zijn het ook de gebruikers aan wie het sociale netwerk ten onder kan gaan. Ukunt tegen Zuckerberg zeggen: tot hier en niet verder met mijn gegevens. Maar dan moet u welzonder Facebook verder kunnen leven.
De Persgroep Digital. Alle rechten voorbehouden.

Source: http://www.filos.nu/resources/Thema/klant_product_TROUW.pdf